Орчны шинжилгээний мэдээ > Гадаргын усны чанар
Хөвсгөл аймгийн 2023 оны 5 дугаар сарын гадаргын усны чанарын тойм
Шинэчлэгдсэн: 2024-12-20 01:36:10
Хөвсгөл аймгийн гадаргын усны чанарын
2023 оны 5 дугаар сарын тойм
Хөвсгөл аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 2023 оны 5 дугаар сард Дэлгэрмөрөн-Цагаан-Уул, Дэлгэрмөрөн-Тосгон, Бой, Ногоонбулаг, Хөвсгөл нуур-Ханх, Хөвсгөл нуур-Хатгал, Эг-Хатгал, Идэр-Зүрх, Сэлэнгэ-Тосонцэнгэл, Бэлтэс-Баянзүрх, Гуна-Улаан-Уул, Эг-Эрдэнэбулган, Үүр-Цагаан-Үүр, Уйлган-Цагаан-Үүр, Цагааннуур-Цагааннуурын усны цэг зэрэг гол мөрөн, нуурын усны хяналт-шинжилгээний нийт 18 усны сорьц авч шинжилгээ хийлээ. Усны сорьцонд усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг: усан орчин (pH), усны булингар, усны цахилгаан дамжуулах чанарын (EC), жинлэгдэх бодис (Ж/б), ууссан хүчилтөрөгч (O2), биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч (БХХ5), перманганатын исэлдэх чанар (ПИЧ), хатуулаг, кальци (Ca), магни (Mg), натри болон калийн ион (Na+K), сульфат (SO4), хлор (Cl), гидрокарбонат (HCO3), эрдэсжилт, аммони (NH4), нитритийн азот (NO2), нитратын азот (NO3), фосфор (P), фтор (F), төмөр (Fe) зэргийг тодорхойллоо.
2023 оны 5 сард хийсэн Хөвсгөл аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын гол үзүүлэлтүүдийг MNS4586-98 усны чанарын стандартай харьцуулан үзүүллээ.
1 дүгээр хүснэгт
|
Усны объект- Хяналт-шинжилгээний цэг |
Усны чанарын үзүүлэлт, мг/л |
||||||
|
О2 |
БХХ5 |
ПИЧ |
NH4 |
NO2 |
NO3 |
PО4 |
|
|
Усны чанарын стандарт MNS4586:98 |
6.0 багагүй |
3.0 |
10.0 |
0.50 |
0.020 |
9.0 |
0.100 |
|
Дэлгэрмөрөн- Тосгон |
9.28 |
2.24 |
8.96 |
0.47 |
0.003 |
0.33 |
0.006 |
|
Дэлгэрмөрөн- Бойны газар |
9.12 |
2.24 |
9.28 |
0.55 |
0.003 |
0.42 |
0.007 |
|
Дэлгэрмөрөн- Ногоонбулаг |
8.64 |
1.76 |
8.96 |
0.49 |
0.003 |
0.30 |
0.011 |
|
Дэлгэрмөрөн-Цагаан-Уул |
|
|
6.72 |
0.24 |
0.001 |
0.34 |
0.046 |
|
Буянт-Мөрөн |
7.52 |
1.44 |
10.24 |
0.24 |
0.009 |
1.10 |
0.015 |
|
Хядаг-Мөрөн |
6.72 |
0.48 |
0.32 |
0.04 |
0.001 |
1.54 |
0.001 |
|
Хөвсгөл нуур- Ханх |
|
|
2.72 |
0.36 |
0.002 |
0.10 |
0.008 |
|
Хөвсгөл нуур- Хатгал |
|
|
0.48 |
0.13 |
0.001 |
0.04 |
0.004 |
|
Эг-Хатгал |
|
|
2.08 |
0.13 |
0.001 |
0.05 |
0.004 |
|
Идэр-Зүрх |
|
|
6.72 |
0.26 |
0.013 |
0.38 |
0.006 |
|
Сэлэнгэ-Тосонцэнгэл |
|
|
24.96 |
0.50 |
0.009 |
0.38 |
0.008 |
|
Бэлтэс-Баянзүрх |
|
|
11.52 |
0.23 |
0.002 |
0.35 |
0.003 |
|
Бүгсүй-Төмөрбулаг |
|
|
4.16 |
0.10 |
0.019 |
0.94 |
0.013 |
|
Гуна-Улаан-Уул |
|
|
3.36 |
0.11 |
0.001 |
0.24 |
0.0 |
|
Эг-Эрдэнэбулган |
|
|
3.04 |
0.12 |
0.007 |
0.23 |
0.002 |
|
Үүр-Цагаан-Үүр |
|
|
22.4 |
0.45 |
0.004 |
0.38 |
0.006 |
|
Уйлган-Цагаан-Үүр |
|
|
28.8 |
1.47 |
0.005 |
1.06 |
0.125 |
|
Цагааннуур-Цагааннуур |
|
|
3.20 |
0.15 |
0.001 |
0.05 |
0.061 |
Тайлбар: MNS4586-98 усны чанарын стандарт
Дэлгэрмөрөн голын усны шинжилгээ, Дэлгэрмөрөн голын Тосгон, Бой, Ногоонбулаг, Дэлгэрмөрөн-Цагаан-Уулын хяналт шинжилгээний 4 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 166.6-239.2 мг/л-т хэлбэлзэж багаас дунд зэргийн эрдэсжилттэй, Тосгон, Бой, Ногоонбулагийн ууссан хүчилтөрөгчийн горим хэвийн, голын усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Дэлгэрмөрөн голын усны чанар “цэвэр” байлаа.
Буянт-Мөрөн: Буянт голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад Буянт голын усан дахь эрдэсжилт 547.8 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжийг давсан байна. Буянт голын усны чанар “бага зэргийн бохирдолто” байлаа.
Хядаг-Мөрөн: Хядагын рашааны хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад Хядагын рашааны усан дахь эрдэсжилт 394.4 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Хядагын рашааны усны чанар “цэвэр” байлаа.
Хөвсгөл нуур-Ханх, Хөвсгөл нуур-Хатгалын усны шинжилгээ: Хөвсгөл нуурын хяналт шинжилгээний 2 цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Нуурын усны эрдэсжилт 39.5-117.2 мг/л буюу бага эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Хөвсгөл нуурын усны чанар “маш цэвэр” байлаа.
Эг-Хатгал, Эг-Эрдэнэбулган: Эгийн голын хяналт шинжилгээний 2 цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Эгийн голын усны эрдэсжилт 214.5-261.5 мг/л буюу дунд зэргийн эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS45:86:98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Эгийн голын усны чанар “цэвэр” байлаа.
Идэр-Зүрх: Идэрийн голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад Идэрийн голын усан дахь эрдэсжилт 166.6 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Идэрийн голын усны чанар “цэвэр” байлаа.
Сэлэнгэ-Тосонцэнгэл: Сэлэнгэ мөрөний хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад Сэлэнгэ мөрөний усан дахь эрдэсжилт 198.2 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжиг давсан бохирдол илэрсэн байна. Сэлэнгэ мөрөний усны чанар “бага зэргийн бохирдолтой” байлаа.
Бэлтэс-Баянзүрх: Бэлтэсийн голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад Бэлтэсийн голын усан дахь эрдэсжилт 248.1 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжийг давсан байна. Бэлтэсийн голын усны чанар “бага зэргийн бохирдолтой” байв.
Бүгсүй-Төмөрбулаг: Бүгсүй голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Бүгсүй голын усны эрдэсжилт 269.3 мг/л буюу дунд зэргийн эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS45:86:98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Бүгсүй голын усны чанар “цэвэр” байлаа.
Гуна-Улаан-Уул: Гуна голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Гуна голын усны эрдэсжилт 330.9 мг/л буюу дунд зэргийн эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS45:86:98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Гуна голын усны чанар “цэвэр” байлаа.
Үүр-Цагаан-Үүр: Үүрийн голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад Үүрийн голын усан дахь эрдэсжилт 151.6 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжийг давсан бохирдол илэрсэн. Үүрийн голын усны чанар “бага зэргийн бохирдолтой” байв.
Уйлган-Цагаан-Үүр: Уйлган голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад Уйлган голын усан дахь эрдэсжилт 124.6 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжийг давсан бохирдол илэрсэн байна. Уйлган голын усны чанар “бага зэргийн бохирдолтой” байлаа.
Цагааннуур-Цагааннуур: Цагааннуурын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Цагааннуурын усны эрдэсжилт 65.9 мг/л буюу бага эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS45:86:98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Цагааннуурын усны чанар “маш цэвэр” байлаа.
Дүгнэлт:
Хөвсгөл аймгийн гадаргын усны 2023 оны 5 дугаар сарын хяналт шинжилгээний дүнгээр нуур, голуудын усны эрдэсжилт 39.5-547.8 мг/л-т хэлбэлзэж багаас-ихэвтэр эрдэсжилттэй байв.
Хөвсгөл нуур-Ханх, Хөвсгөл нуур-Хатгал, Дэлгэрмөрөн-Тосгон, Ногоонбулаг, Дэлгэрмөрөн-Цагаан-Уул, Хядага-Мөрөн, Гуна-Улаан-Уул, Бүгсүй-Төмөрбулаг, Эг-Хатгал, Эг-Эрдэнэбулган, Цагааннуур-Цагааннуур зэрэг нуур, голуудын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын стандарттай харьцуулахад стандартыг /MNS45:85:98/-ыг давсан бохирдолгүй усны чанар “цэвэр”, байсан бөгөөд Буянт-Мөрөн, Сэлэнгэ-Тосонцэнгэл, Бэлтэс-Мөрөн, Үүр-Цагаан-Үүр зэрэг голуудын усан дахь перманганатын исэлдэх чанар /ПИЧ/ нь MNS4586:98 усны чанарын стандартыг давсан, Дэлгэрмөрөн-Бой, Сэлэнгэ-Тосонцэнгэл, Уйлган-Үүр голын усан дахь /NH4/ аммони агууламж, Уйлган голын усан дахь /PO4/ фосфорын агууламж MNS:4586:98 усны чанарын стандартыг давж бохирдол илэрсэн байна.
Энэ бохирдол нь уулын цас хайлсан, орсон хур тунадасны улмаас голууд үерлэсэнтэй холбоотой бохирдол гэж дүгнэж байна.
Хөвсгөл аймгийн УЦУОШТ-ийн
Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори
Холбоотой мэдээний жагсаалт
Орчны шинжилгээний мэдээ
Онцлох мэдээ
2024-12-21
Мөрөн хот
20 цаг
-26
-14.8
O
CF
Утаа
0 м/с
ӨНӨӨДӨР
4
39.2
O
CF
Үүл багаснa
8 м/с
