Хөвсгөл аймгийн 2022 оны 5 дугаар сарын гадаргын усны чанарын тойм

Хөвсгөл аймгийн гадаргын усны чанарын

2022 оны 5 дугаар сарын тойм

     Хөвсгөл аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 2022 оны 5 дугаар сард Дэлгэрмөрөн-Цагаан-Уул, Дэлгэрмөрөн-Тосгон, Бой, Ногоонбулаг, Хөвсгөл нуур-Ханх, Хөвсгөл нуур-Хатгал, Эг-Хатгал, Идэр-Зүрх, Сэлэнгэ-Тосонцэнгэл, Бэлтэс-Баянзүрх, Гуна-Улаан-Уул, Эг-Эрдэнэбулган, Үүр-Цагаан-Үүр, Уйлган-Цагаан-Үүр, Цагааннуур-Цагааннуурын  усны цэг зэрэг гол мөрөн, нуурын усны хяналт-шинжилгээний 18 цэг, Эрдэнэбулган сумын хогийн цэгт байрлах 4 цооногоос 8 дээж нийт 26 усны сорьц авч шинжилгээ хийлээ. Усны сорьцонд усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг: усан орчин (pH), усны булингар, усны цахилгаан дамжуулах чанарын (EC), жинлэгдэх бодис (Ж/б), ууссан хүчилтөрөгч (O₂), биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч (БХХ₅), перманганатын исэлдэх чанар (ПИЧ), хатуулаг, кальци (Ca), магни (Mg), натри болон калийн ион (Na+K), сульфат (SO₄), хлор (Cl), гидрокарбонат (HCO₃), эрдэсжилт, аммони (NH₄), нитритийн азот (NO₂), нитратын азот (NO₃), фосфор (P), фтор (F), төмөр (Fe) зэргийг тодорхойллоо.

     2022 оны 5 сард хийсэн Хөвсгөл аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын гол үзүүлэлтүүдийг MNS4586-98 усны чанарын стандартай харьцуулан үзүүллээ.

1 дүгээр хүснэгт

Усны объект- Хяналт-шинжилгээний цэг	Усны чанарын үзүүлэлт, мг/л
	О2	БХХ5	ПИЧ	NH4	NO2	NO3	PО4
Усны чанарын стандарт MNS4586:98	6.0 багагүй	3.0	10.0	0.50	0.020	9.0	0.100
Дэлгэрмөрөн- Тосгон	10.4	3.68	7.04	0.28	0.003	0.42	0.003
Дэлгэрмөрөн- Бойны газар	9.44	1.92	7.68	0.28	0.003	0.32	0.002
Дэлгэрмөрөн- Ногоонбулаг	9.92	5.12	6.72	0.22	0.003	0.34	0.001
Дэлгэрмөрөн-Цагаан-Уул			9.60	0.41	0.006	0.29	0.009
Буянт-Мөрөн	7.84	3.84	19.84	0.34	0.033	1.41	0.025
Хядаг-Мөрөн	6.72	1.92	0.16	0.04	0.003	1.89	0.005
Хөвсгөл нуур- Ханх			0.16	0.06	0.001	0.06	0.001
Хөвсгөл нуур- Хатгал			0.32	0.02	0.001	0.02	0.003
Эг-Хатгал			2.56	0.03	0.001	0.04	0.003
Идэр-Зүрх			23.7	0.38	0.022	0.35	0.016
Сэлэнгэ-Тосонцэнгэл			7.36	0.28	0.004	0.40	0.005
Бэлтэс-Баянзүрх			6.08	0.20	0.002	0.53	0.003
Бүгсүй-Төмөрбулаг			8.32	0.04	0.003	1.08	0.003
Гуна-Улаан-Уул			10.9	0.27	0.002	0.26	0.002
Эг-Эрдэнэбулган			2.24	0.04	0.008	0.20	0.003
Үүр-Цагаан-Үүр			9.60	0.52	0.004	0.34	0.004
Уйлган-Цагаан-Үүр			6.40	0.20	0.001	0.16	0.002
Цагааннуур-Цагааннуур			3.52	0.01	0.002	0.13	0.003

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Хядаг-Мөрөн: Хядагын рашааны хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад Хядагын рашааны усан дахь эрдэсжилт 339.1 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Хядагын рашааны усны чанар “цэвэр” байлаа.

Хөвсгөл нуур-Ханх, Хөвсгөл нуур-Хатгалын усны шинжилгээ: Хөвсгөл нуурын хяналт шинжилгээний 2 цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Нуурын усны эрдэсжилт 24.3-47.0 мг/л буюу бага эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Хөвсгөл нуурын усны чанар “маш цэвэр” байлаа.

Бэлтэс-Баянзүрх: Бэлтэсийн голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад голын усан дахь Бэлтэсийн голын усан дахь эрдэсжилт 345.0 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Бэлтэсийн голын усны чанар “цэвэр” байлаа.

Бүгсү-Төмөрбулаг: Бүгсү голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Бүгсүй голын усны эрдэсжилт 289.7 мг/л буюу бага эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS45:86:98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Бүгсүй голын усны чанар “цэвэр” байлаа.  

Гуна-Улаан-Уул: Гуна голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Гуна  голын усны эрдэсжилт 203.1 мг/л буюу бага эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS45:86:98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Гуна голын усны чанар “цэвэр” байлаа.  

Уйлган-Цагаан-Үүр: Идэрийн голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад голын усан дахь Уйлган голын усан дахь эрдэсжилт 226.9 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Уйлган голын усны чанар “цэвэр” байлаа.

 Энэ бохирдол нь голын мөс болон хөрс гэсч дууссан, голуудын шар усны үер зэргээс шалтгаалан дээрх голууд бага зэрэг үерлэсэнтэй холбоотой үүссэн бохирдол байв.